Ο επιχειρηματικός τομέας διατήρησε θετική δυναμική το 2024, με αύξηση πωλήσεων 2,7% (σε αποπληθωρισμένους όρους), συνεχίζοντας την τάση του 2023. Όλα τα τρίμηνα κινήθηκαν θετικά, με την αρχική μεταβλητότητα να εξομαλύνεται κατά το 3ο και 4ο τρίμηνο κοντά στον ετήσιο μέσο όρο. Οι δυναμικές επιδόσεις ενίσχυσαν το μερίδιο των ελληνικών επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία (1,1% το 2024, από 1,0% την περίοδο 2016-2021), παραμένοντας ωστόσο χαμηλότερα του προ κρίσης μεριδίου τους (1,7%). Κοιτάζοντας μπροστά, το 2025 αναμένουμε διατήρηση της αναπτυξιακής τάσης με ρυθμό της τάξης του 3%.
Ο τομέας υποστήριξης επιχειρήσεων και επενδύσεων ξεχώρισε θετικά το 2024 (+8% σε αποπληθωρισμένους όρους, έναντι +2% στους υπόλοιπους κλάδους), λαμβάνοντας ώθηση από (i) την προσπάθεια κάλυψης του επενδυτικού κενού και (ii) τα κίνητρα του Ταμείου Ανάκαμψης. Κορυφαίες επιδόσεις σημειώνει συστηματικά ο κλάδος πληροφορικής, αυξάνοντας το μερίδιό του στο ΑΕΠ σε 1,6% το 2024, από 0,7% το 2014 (και 0,4% το 2004). Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανόδου, καθώς το μέσο ευρωπαϊκό μερίδιο είναι στο 3,3% - με τις περισσότερες χώρες να έχουν καταφέρει να συγκλίνουν κοντά σε αυτό το μέσο όρο, ενώ η Ελλάδα παραμένει τελευταία στην κατάταξη.
Η περαιτέρω μεγέθυνση του κλάδου πληροφορικής είναι κρίσιμης σημασίας για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, καθώς μπορεί να προσφέρει σημαντική ώθηση στην παραγωγικότητα. Ειδικότερα, εκτιμάμε ότι για κάθε 1 επιπλέον ποσοστιαία μονάδα μεριδίου του κλάδου στο ΑΕΠ η παραγωγικότητα της χώρας αυξάνεται μεσοπρόθεσμα κατά 15%. Θετικά για την ενίσχυση του κλάδου λειτουργεί ο υπάρχων κορμός επιχειρήσεων, ο οποίος (αν και σχετικά μικρός για τα ευρωπαϊκά δεδομένα) χαρακτηρίζεται από αξιοσημείωτη δυναμικότητα, με τις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης να αγγίζουν το 11% της προστιθέμενης αξίας – ποσοστό υπερδιπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (5%). Η μεγέθυνση του κλάδου θα ενισχύσει τις επενδύσεις λογισμικού (software), βοηθώντας την εξισορρόπηση του μείγματος εξοπλισμός-λογισμικό (hardware-software), ενισχύοντας έτσι συνολικά την απόδοση των ψηφιακών επενδύσεων.
Η απαιτούμενη άνοδος του κλάδου ωστόσο δε μπορεί να γίνει αυτοτελώς. Πρακτικά θα ακολουθήσει την αυξημένη ζήτηση για ψηφιοποίηση από επιχειρήσεις – στόχος που ευθυγραμμίζεται με την ευρωπαϊκή στρατηγική για το 2030 στα πλαίσια της «Ψηφιακής Δεκαετίας της ΕΕ».
Το πρώτο βήμα έχει γίνει με τη βελτίωση του ψηφιακού περιβάλλοντος, καθώς οι ψηφιακές υποδομές (π.χ. οπτικές ίνες, 5G) και η ψηφιοποίηση του Δημοσίου αναμένεται να επιτύχουν πλήρη σύγκλιση με την ΕΕ ως το 2030.
Αυτό που συγκρατεί την αξιοποίηση των ευνοϊκών συνθηκών είναι η σημαντική υστέρηση στους κρίσιμους άξονες (i) της ψηφιακής ωριμότητας των επιχειρήσεων και (ii) των ψηφιακών δεξιοτήτων – που εν μέρει αντανακλά αντίστοιχες ελλείψεις σε μέγεθος και επιχειρηματική κουλτούρα των ελληνικών επιχειρήσεων. Χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές, την επόμενη πενταετία είναι ορατός ο κίνδυνος i) διατήρησης του κενού σε δεξιότητες και βασικά εργαλεία και ii) διεύρυνσης του κενού σε προηγμένα εργαλεία όπως η τεχνητή νοημοσύνη – «ακυρώνοντας» μέρος από τα οφέλη της σύγκλισης με την ΕΕ σε ψηφιακές υποδομές (εκτιμώμενος βαθμός αξιοποίησης 40% το 2030, έναντι 67% κ.μ.ο. στην ΕΕ).
Καθώς η υστέρηση θα πλήξει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας στην επερχόμενη δεκαετία (που το 70% της νέας προστιθέμενης αξίας αναμένεται να ενεργοποιηθεί ψηφιακά), το ζητούμενο είναι η σύγκλιση με την ΕΕ το ταχύτερο δυνατό. Το εγχείρημα είναι φιλόδοξο, καθώς απαιτεί i) σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις να έχουν τουλάχιστον βασικό επίπεδο ψηφιοποίησης (από ½ σήμερα) και ii) τα ¾ να αξιοποιούν προηγμένα εργαλεία (από 10-25% σήμερα). Η υλοποίηση της άνω προοπτικής απαιτεί απόλυτη προτεραιότητα στη μεγέθυνση των επιχειρήσεων – που θα είναι καταλυτική για την ψηφιοποίηση, οδηγώντας σε έναν ενάρετο κύκλο αυξημένης παραγωγικότητας.
Δείτε το σχετικό infographic:
