Βασική αποστολή του ΜΙΕΤ είναι αφενός να υπηρετήσει την ελληνική παιδεία και τα ελληνικά γράμματα μέσω του βιβλίου και αφετέρου να αποτελέσει μια τράπεζα της νεοελληνικής πνευματικής δημιουργίας και ιστορίας, ως απαραίτητου κεφαλαίου για την ανάπτυξη του πολιτισμού μας.

Στο πλαίσιο της αποστολής του, αναπτύσσει δράσεις που στηρίζουν κάθε δημόσια και ιδιωτική προσπάθεια για την προώθηση των γραμμάτων, των επιστημών και των τεχνών στην Ελλάδα. Ιδιαίτερη σημασία δίνει στην εκπαίδευση, εκδίδοντας συγγράμματα και εγχειρίδια για διάφορους τομείς των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, ενώ παράλληλα προσφέρει υποτροφίες σε αριστούχους φοιτητές, κυρίως μέσα από το Κληροδότημα Αλέξη Μινωτή στη μνήμη της Κατίνας Παξινού.

Οι εκδόσεις του ΜΙΕΤ ξεχωρίζουν για την προσεκτική επιλογή τίτλων και την υψηλή ποιότητά τους. Τη συγγραφή ή τη μετάφραση αναλαμβάνουν ειδικοί επιστήμονες, ενώ η σχολαστική επιμέλεια έχει καθιερώσει ένα υψηλό πρότυπο που έχει συμβάλει ουσιαστικά στην αναβάθμιση της ελληνικής εκδοτικής παραγωγής. Η δραστηριότητα του Ιδρύματος επικεντρώνεται κυρίως στις ανθρωπιστικές, κοινωνικές και ανθρωπολογικές επιστήμες, με στόχο να φωτίσει διαφορετικές πλευρές του σύγχρονου πνευματικού και κοινωνικού βίου.

Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί περισσότερα από 650 έργα, πρωτότυπα και μεταφρασμένα. Το εκδοτικό πρόγραμμα, που σχεδιάζεται από ειδική επιτροπή πανεπιστημιακών και ερευνητών, δίνει έμφαση σε βιβλία που αποτελούν ουσιαστικά εργαλεία γνώσης. Στόχος είναι να προσφέρουν όχι μόνο ευχάριστα και ωφέλιμα αναγνώσματα, αλλά και πανεπιστημιακά βοηθήματα υψηλού επιπέδου που εμπλουτίζουν τη διεθνή βιβλιογραφία.

Το ΜΙΕΤ διοργανώνει εκθέσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις και σεμινάρια, συνεργαζόμενο με σημαντικούς φορείς σε όλη την Ελλάδα. Η Βίλα Καπαντζή, όπου στεγάζεται το Παράρτημα του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη, είναι ένα από τα λίγα αρχοντικά της πόλης που διασώζονται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Με την κοσμοπολίτικη αρχιτεκτονική της εποχής, αποτελεί σήμερα έναν ζωντανό χώρο πολιτισμού, φιλοξενώντας εκθέσεις, διαλέξεις και εκδηλώσεις του Ιδρύματος για το κοινό της βόρειας Ελλάδας.

Το ΜΙΕΤ υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές όλων των βαθμίδων αλλά και για πολιτιστικούς συλλόγους. Στόχος τους είναι να φέρουν μικρούς και μεγάλους πιο κοντά στον πολιτισμό, μέσα από δημιουργικές και βιωματικές δράσεις.