Κλαδική Μελέτη: Κρουαζιέρα (Αύγουστος 2012)
Η κρουαζιέρα αποτελεί έναν ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα, με τους τουρίστες κρουαζιέρας σε παγκόσμιο επίπεδο να διπλασιάζονται την τελευταία δεκαετία και να ξεπερνούν τα 20 εκατ. το 2011.
Βάσει των εκτιμήσεών μας, κινητήριες δυνάμεις αυτής της ανόδου είναι η αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος παγκοσμίως καθώς και η συγκράτηση των τιμών στα πακέτα κρουαζιέρας (κυρίως λόγω οικονομιών κλίμακας).
Σε αυτή τη διεθνή άνθιση του κλάδου, η Μεσόγειος αναδεικνύεται βασικός προορισμός, καταφέρνοντας τα τελευταία χρόνια να αυξήσει το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά κρουαζιέρας (στο 21% το 2009 από 15% το 2004).
Οι χώρες με την υψηλότερη επισκεψιμότητα στην Ευρώπη είναι η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα – οι οποίες ελκύουν η καθεμιά 2-2,5 εκατ. τουρίστες κρουαζιέρας ετησίως.
Αν και η Ελλάδα αποτελεί έναν εξαιρετικά ελκυστικό προορισμό κρουαζιέρας, δεν καταφέρνει να απορροφήσει τα τουριστικά έσοδα που της αναλογούν, καθώς τα ελληνικά λιμάνια δεν προτιμώνται ως σημεία εκκίνησης κρουαζιέρας (home ports) λόγω χαμηλής ανταγωνιστικότητας. Η αδυναμία αυτή είναι καίριας σημασίας, καθώς η μέση δαπάνη ανά επιβάτη (από τον ίδιο και από την εταιρεία κρουαζιέρας) είναι της τάξης των €600 στα λιμάνια εκκίνησης και της τάξης των €80 στα λιμάνια διέλευσης (ports-of-call).
Βάσει του υποδείγματός μας, η διεθνής ζήτηση θα ξεπεράσει τα 30 εκατ. τουρίστες το 2016. Στην περίπτωση που η Ελλάδα διατηρήσει σταθερό το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά κρουαζιέρας, τα ετήσια έσοδα του κλάδου θα αγγίξουν το €0,9 δις. το 2016 (από €0,6 δις. το 2011).
Η Ελλάδα μπορεί την επόμενη πενταετία να απορροφήσει ακόμα υψηλότερο όφελος – αυτό που πραγματικά της αναλογεί βάσει των φυσικών συγκριτικών της πλεονεκτημάτων - αν αρθούν σημαντικές δομικές στρεβλώσεις. Η πλήρης άρση του καμποτάζ και η υλοποίηση των επενδυτικών προγραμμάτων των λιμανιών είναι κινήσεις προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, είναι απαραίτητο:
- να προωθηθούν οι συμβάσεις παραχώρησης για τη διαχείριση των τερματικών σταθμών και για την κατασκευή βελτιωτικών έργων
- να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα σε τομείς όπως οι επισκευές πλοίων και η τροφοδοσία καυσίμων και
- να διαμορφωθεί στρατηγική για την ομαλή άφιξη των τουριστών ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις που αποτρέπουν την ανάπτυξη του κλάδου.
Στο σενάριο αύξησης του home porting, ώστε τα 2/3 των επιβατών που επισκέπτονται την Ελλάδα να ξεκινούν από ελληνικά λιμάνια, η προαναφερθείσα αύξηση της διεθνούς ζήτησης θα μπορούσε να εκτινάξει τα ετήσια έσοδα από την κρουαζιέρα σε επίπεδο κοντά στα €2 δις. το 2016 από €0,6 δις. το 2011.